‘Voor welke problemen consulteren uw cliënten u nu eigenlijk?’. De journalist keek me vragend aan. ‘Wat denkt u zoal?’ vroeg ik hem. ‘Ehh… laat me eens kijken overspannenheid, depressie klachten, burn-out en andere psychische problemen zoals angstklachten misschien?’.
Bijna goed 🙂 Zo’n lijstje met problemen is nooit compleet. En een en ander wordt nog bemoeilijkt doordat cliënten, als ik ze vraag wat eraan scheelt nooit melden dat ze ‘overspannen’ of ‘depressief’ zijn. Ze ‘voelen zich klote’, ‘lopen over’, ‘krijgen niks gedaan’ of ‘willen niet meer naar buiten’.
En alhoewel dat misschien wat raar klinkt, hoort dat zo. De therapeut, stelt vragen, luistert, geeft feedback en stelt gaandeweg een globale diagnose. Hij destilleert uit de informatie die hij van zijn gesprekspartner krijgt de juiste gegevens, kanaliseert die en brengt het probleem in kaart. Pas daarna worden de eerste stappen gezet naar een oplossing van het probleem.
‘Ik zoek meer zelfvertrouwen’
Onlangs vertelde een man (dertiger) me over zijn onzekerheid en zelftwijfel. Hij zei op zoek te zijn naar meer zelfvertrouwen. Hij stelde veel te hoge eisen aan zichzelf om zijn zelftwijfel te compenseren, zo bleek na onderzoek.
‘Ik zit in de knoop’
Een andere cliënte meldde zich aan met veel angst, zei in de knoop te zitten met zichzelf en vanuit een groot verantwoordelijkheidsgevoel zich vaak schuldig te voelen. Vooral wanneer zij niet aan de verwachtingen van anderen of aan die van zichzelf kon voldoen.
Haar zus was eerder zo’n 8 maanden bij me in behandeling geweest en sloot de behandeling met succes en voldoening af. Ook zij had last van een gebrekkige zelfacceptatie en lusteloosheid, Dat uitte zich in geen eetlust, en vooral het vermijden van conflicten uit angst anderen te kwetsen. Ze neigde depressief te worden en zich steeds verder te isoleren van haar partner en familieleden en vrienden.
‘Jezelf opofferen’
‘Overbelasting en jezelf opofferen’ is vaak een veel voorkomende klacht bij weinig assertieve mensen, die verder ook vaak slaapproblemen hebben en depressieve gevoelens zoals verminderde eetlust, geen plezier meer beleven aan leuke ervaringen, zich mislukt voelen.
Ze worden moedeloos, zijn somber over de toekomst en hebben geen positieve perspectieven, voelen zich verdrietig en kunnen dit niet van zich afzetten. Zij voelen zich schuldig, zijn teleurgesteld in zichzelf, walgen van zichzelf, soms is er sprake van zelfhaat.
‘De gevolgen zijn soms verstrekkend’
Zij verliezen de belangstelling voor de ander, hebben moeite met het nemen van beslissingen, hebben een slecht zelfbeeld, doen hun werk niet meer op de manier zoals ze gewend waren, worden eerder en sneller moe, herstellen hier moeilijk van.
‘Jezelf uiten is belangrijk’
Angst en agressie wordt vaak onderzocht en behandeld; het ontbreekt bij deze cliënten meestal aan expressie van allerlei gevoelens, die voorafgaand hieraan meestal ontkend of verhuld worden.
Zich niet gelukkig voelen en mede daardoor de ander niet meer durven te vertrouwen is een terugkerende aanmeldingsklacht, waarbij een (sociaal) isolement dreigt.
Perfectionisme is hiervoor nogal eens de sublimering (vervangend), anders gezegd een gedrag waardoor lijden zoals onzekerheid, angst en zelftwijfel verborgen blijft.
Je mag niet verdrietig zijn en al helemaal niet boos
Boosheid wordt door een cliënt die zich aanmeldt, vaak niet begrepen. Het lijkt er dan op dat er een verbod op zit, dat gevoel mag er van hemzelf of haarzelf niet zijn, dat is niet volgens de geldende fatsoensnorm of andere collectieve gedragsregels.
Voor verdriet geldt vaak hetzelfde, maar soms mag hiervoor door een cliënt wel ruimte zijn om dit te beleven en te delen.
Vind je iets? Zeg het dan!
Mijn motto: “Je hebt altijd last van de dingen die je niet hebt gezegd”, nodigt cliënten uit zich uit te spreken, zich te bevrijden van oprechte gedachten en gevoelens. Ze rapporteren steeds weer terug dat het uiten ervan tot oplichting en een gevoel van bevrijding heeft geleid.
Ze leren hierdoor hun gevoelens te respecteren. Ze kunnen het respect voor hun gevoelens wel eisen van de ander, daarmee leren ze op de eerste plaats respectvol met hun eigen gevoelens om te gaan.
Over relaties en relatietherapie: Wat je vraagt moet je geven
Een ander motto geldt hiervoor eveneens: WAT JE VRAAGT MOET JE GEVEN, het enige moeten wat er bestaat. Op alle gebieden toepasbaar en vooral ook op het gebied van de partnerrelatie.
Verlang je naar respect, geef het dan. Verlang je naar aandacht geeft het dan, verlang je naar vriendschap geef het dan.
Het maakt je onafhankelijker van je partner, vrijer.. Je blijft dan niet verwachtingsvol achter of zitten wachten totdat hij of zij naar jou toe komt.Als die ander oprecht van je houdt, dan geeft hij jou dit terug.
Echter, vaak worden deze verwachtingen niet uitgesproken en blijken ze minder verblijvend als ze niet uitkomen. Deze verwachtingen zijn eisen geworden waar de ander aan moet voldoen en diegene die ze verwacht, voor het gevoel alle recht heeft om ze van de partner te eisen…
Zo worden teleurstellingen gekweekt omdat men er niet open over communiceert en zich kwetsbaar durft op te stellen omdat het blijkbaar ontbreekt aan de noodzakelijk veiligheid, de basisvoorwaarde voor een volwassen liefdesrelatie. Jezelf mogen zijn bij de ander, zonder oordeel!
Niet vragen maar zeggen!
Durf toch vooral te zeggen wat jouw behoeftes en verlangens zijn en verschuil je niet achter quasi betrokkenheid op jouw partner door te vragen wat zijn/haar behoeften en verlangens zijn.
De relatietherapie kan worden ingezet als beide partners bereid zijn om te investeren in hun relatie, door samen met mij te onderzoeken wat maakt dat de relatieontwikkeling stagneert, tot vereenzaming leidt en gevoelens van verbinding en verbondenheid met elkaar wegvloeien. Het verlies van de eigen identiteit dreigt, gevoelens worden niet meer met elkaar gedeeld, vanuit een gevoel van onveiligheid.
Zo kan een angstig vermijdende gehechtheid ontstaan, een afweerreactie die zonder therapie niet te veranderen is.
Partners dienen bereid te zijn om ander gedrag te laten zien naar elkaar wat tot nieuwe inzichten en ervaringen kan leiden die nodig zijn als bouwstenen onder de te herstellen relatie. Vooral bij partners geldt:
Waanzin is het om de dingen op een en dezelfde manier te blijven doen en een ander resultaat verwachten.
Alleen houden van blijkt zo vaak niet genoeg te zijn, maar gezien te worden, erkenning te geven en krijgen, moeite doen en vanuit vriendschap met elkaar leven is het fundament van de partnerrelatie.
Naast het verwerven en behouden van autonomie, conflicten durven aan te gaan en te leren oplossen, zelfkritiek durven geven. Leren accepteren dat onze partner niet aan alle verlangens kan voldoen. ‘De ander kan mij niet veranderen, ik kan de ander niet veranderen, jij hebt jouw kwaliteiten, ik heb de mijne, laten we afstemmen op elkaar.’
Kortom, dankzij het verschil ontwikkelt zich de partnerrelatie! Verschillen dienen te worden gerespecteerd en gevoelens hierover dienen te worden uitgewisseld.
Zo ontstaat er weer het zo noodzakelijke gevoelen van VEILIGHEID binnen de partnerrelatie.
Sterker nog, dankzij verschillen tussen de partners kan de relatie blijven bestaan, blijft het individu binnen deze relatie ‘in leven’ en worden zij de pijlers in plaats van oorzaken van relatiebreuken.